Anders sturen en verantwoorden binnen het sociaal domein

‘Niet alleen sturen op financiën en cijfers, maar ook op uitvoering en prestaties’. Dit is volgens Gert Homan, controller en interim manager bij JE Consultancy, nodig om de uitvoering binnen het sociaal domein te verbeteren. ‘Het is belangrijk om te beseffen dat de toets van de accountant de beleidsmatige kant min of meer onderbelicht laat. Dit vraagt eigenlijk om een andere insteek. De eigen gemeentelijke controle en sturing wordt steeds belangrijker. We moeten toe naar een meer horizontale verantwoording.

De berichten in de media liegen er immers niet om: “gemeenten in financiële problemen door sociaal domein”, “Frauderen met zorggeld is simpel dankzij soepele regels”, “signalen van onrechtmatigheid bij 545 zorgaanbieders”. Sinds de decentralisatie van het sociaal domein in 2015 is het nog steeds zoeken naar de juiste manier van sturen en verantwoorden binnen het sociaal domein.

De rol van de accountant is om bij de verantwoording te bepalen of de jaarrekening een getrouw beeld geeft van de financiële situatie en of de uitgaven rechtmatig, volgens wet en regelgeving, gedaan zijn. Vanaf het verslagjaar 2021 moet het college van B&W echter zelf een rechtmatigheidsverantwoording opnemen in de jaarrekening. De accountant focust zich dan alleen nog maar op de getrouwheid. De gemeentelijke controle wordt dus steeds belangrijker.

Als gemeente heb je de rol om als opdrachtgever/ subsidieverstrekker SMART uit te vragen wat je verwacht en hier ook op te sturen. Het is van belang om te weten of de organisatie echt bijdraagt aan het bereiken van je beleidsdoelen. ‘Dit lijkt een open deur, maar is toch nog vaak onderbelicht. Juist wanneer vanuit beleid-, subsidie- en control-deskundigheid sámen wordt ingestoken, is het effect groter’.

Het is als gemeente goed om scherp te hebben wat je concreet wilt zien van de uitvoerende organisatie(s). ‘Het is belangrijk om naast de output ook op de outcome te sturen, ofwel prestatielevering. Je moet willen weten of de prestatie geleverd is en zo nee, waarom niet. Weet met wat voor soort organisatie je te maken hebt, ga er eens heen. Dit geeft meer inzicht dan een akkoord op een beschikking van de accountant. De kern is dat je niet alleen moet willen weten of afgesproken aantallen behaald zijn, maar juist hoe tevreden de klant is. Dit noemen we horizontale verantwoording’.

‘Uiteraard is het ook belangrijk om te fragmenteren. Niet alle organisaties die subsidie ontvangen hoef je op dezelfde manier te beoordelen. Bij kleinere bedragen kun je andere voorwaarden stellen en om een andere verantwoording vragen, bijvoorbeeld d.m.v. een filmpje.’

Door SMART te sturen krijg je als gemeente een beter beeld van de geleverde prestatie. Als de prestatie niet geleverd is, dan kan dat een reden zijn om afscheid te nemen van een organisatie. ‘Je ziet bij veel gemeenten dat een aantal subsidiepartijen sówieso worden bekostigd, het automatisme daarbij zou je niet moeten willen.’

Op deze manier kun je als gemeente beter sturen. Niet alleen focus op de dingen goed doen, maar ook op het doen van de goede dingen. Naast het feit dat dit de uitvoering binnen het sociale domein ten goede komt, gaat dit ook helpen om besparingen binnen het sociale domein te realiseren.

Herkent u dit en wilt u ook op een andere manier sturen en verantwoorden binnen het sociale domein? JE Consultancy kan u hierbij helpen. Neem voor een vrijblijvend gesprek contact op met een van onze accountmanagers op telefoonnummer 088-1264400 of e-mail sales@jeconsultancy.nl.